Σε «επιδημία» εξελίσσεται τις τελευταίες δεκαετίες η έλλειψη ύπνου, που αποδεικνύεται με πρόσφατες μελέτες ότι αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για σοβαρές παθήσεις, πριμοδοτεί την παχυσαρκία και βλάπτει την ερωτική ζωή.
Η εποχή μας δίνει μικρή σημασία στην επάρκεια του ύπνου: οι έφηβοι μελετούν ή σερφάρουν στο Διαδίκτυο τη μισή νύχτα, ενώ οι μεγαλύτεροι ξενυχτούν στα μπαρ ή μπροστά στην τηλεόραση.
Μια μεγάλη μελέτη σε 35.000 πολίτες 10 χωρών, που διεξήχθη υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ. Σολδάτου, έδειξε ότι περίπου το 20% των συμμετασχόντων δεν είχαν επαρκή ποιότητα και ποσότητα ύπνου.
«Και στην Ελλάδα επιβεβαιώνονται περίπου τα ίδια ποσοστά ανεπαρκούς ύπνου, όπως και στη διεθνή μελέτη», λέει ο κ. Γ. Σολδάτος. «Εξάλλου, έχουμε βρει ότι οι Έλληνες στη σύγχρονη εποχή κοιμούνται σχεδόν μία ώρα λιγότερο απ' όσο κοιμόντουσαν πριν από 20 - 30 χρόνια».
Μια μεγάλη μελέτη σε 35.000 πολίτες 10 χωρών, που διεξήχθη υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ. Σολδάτου, έδειξε ότι περίπου το 20% των συμμετασχόντων δεν είχαν επαρκή ποιότητα και ποσότητα ύπνου.
«Και στην Ελλάδα επιβεβαιώνονται περίπου τα ίδια ποσοστά ανεπαρκούς ύπνου, όπως και στη διεθνή μελέτη», λέει ο κ. Γ. Σολδάτος. «Εξάλλου, έχουμε βρει ότι οι Έλληνες στη σύγχρονη εποχή κοιμούνται σχεδόν μία ώρα λιγότερο απ' όσο κοιμόντουσαν πριν από 20 - 30 χρόνια».
Μια πρόσφατη έκθεση της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ προειδοποιεί πως η έλλειψη ύπνου έχει σοβαρότερες επιπτώσεις από την απλή κούραση κατά τη διάρκεια της επόμενης μέρας, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιοπάθεια, υπέρταση, διαβήτη και άλλα σοβαρά προβλήματα. «Από πολλές έρευνες έχει τεκμηριωθεί η αρνητική επίδραση της έλλειψης ύπνου στη σωματική και στην ψυχική υγεία», λέει ο κ. Σολδάτος.
«Η στέρηση ύπνου για περισσότερα από πέντε εικοσιτετράωρα προκαλεί σοβαρές διαταραχές από διάφορα συστήματα (π.χ. κυκλοφορικό, γαστρεντερικό) και, βεβαίως, μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος ποικίλες ψυχιατρικές εκδηλώσεις. Αντίθετα, η ικανοποιητική ποσότητα και ποιότητα ύπνου είναι ένας σημαντικός δείκτης ψυχικής και σωματικής ευεξίας».
«Η στέρηση ύπνου για περισσότερα από πέντε εικοσιτετράωρα προκαλεί σοβαρές διαταραχές από διάφορα συστήματα (π.χ. κυκλοφορικό, γαστρεντερικό) και, βεβαίως, μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος ποικίλες ψυχιατρικές εκδηλώσεις. Αντίθετα, η ικανοποιητική ποσότητα και ποιότητα ύπνου είναι ένας σημαντικός δείκτης ψυχικής και σωματικής ευεξίας».
Ολοένα και περισσότερες μελέτες συσχετίζουν την παχυσαρκία με την έλλειψη ύπνου. «Πράγματι, η έλλειψη ύπνου συνδέεται με την παχυσαρκία», τονίζει ο κ. Σολδάτος. «Δεδομένου ότι και οι δύο αυτές καταστάσεις αποτελούν αρνητικούς δείκτες σωματικής και ψυχικής υγείας, είναι δύσκολο να πιστοποιηθεί η μεταξύ τους αιτιολογική σχέση. Πάντως, το γεγονός ότι τα παιδιά που κοιμούνται λίγο εμφανίζουν συχνότερα παχυσαρκία συνηγορεί υπέρ της απόδοσης αιτιολογικού ρόλου στην έλλειψη ύπνου για την εμφάνιση της παχυσαρκίας».
Πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε το Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου των ΗΠΑ σε 1.007 ενήλικες από όλη τη χώρα, με την ονομασία «Sleep in America», έδειξε ότι το 26% όσων ζούσαν με σύντροφο δεν έκαναν πλέον συχνά σεξ, γιατί αισθάνονταν κουρασμένοι από την έλλειψη ύπνου (η ίδια έρευνα έδειξε ότι οι Αμερικανοί κοιμούνται δύο ώρες κατά μέσο όρο λιγότερο σε σχέση με όσο κοιμόντουσαν 40 χρόνια πριν).
Τα δύο είδη
Ποιος ύπνος είναι άραγε πιο σημαντικός, ο νυχτερινός ή ο πρωινός; «Τόσο οι πρώτες ώρες του νυχτερινού ύπνου (οπότε αφθονεί ο ύπνος βραδέων κυμάτων) όσο και οι τελευταίες ώρες το πρωί πια (οπότε υπερισχύει ο ύπνος REM) είναι πολύ σημαντικές για τη διατήρηση της ομοιόστασης του οργανισμού», απαντά ο κ. Σολδάτος. «Βεβαίως, ο λειτουργικός ρόλος του ύπνου βραδέων κυμάτων διαφέρει από εκείνον του REM ύπνου. Και τα δύο αυτά είδη ύπνου, όμως, αλληλοσυμπληρώνονται, ώστε να είναι αμφότερα απολύτως απαραίτητα».
Τα όνειρα κατά τον ύπνο δεν έχουν ακόμα ξεκλειδώσει τα μυστικά τους στους επιστήμονες. «Με την πρόοδο της επιστημονικής μελέτης των ονείρων, τα οποία σχετίζονται στενά με τον ύπνο REM, έχουμε ξεφύγει από τις μεταφυσικές ερμηνείες τους», λέει ο καθηγητής. «Τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα δεν επαρκούν για την πιστοποίηση του επακριβούς ρόλου των ονείρων. Το πιθανότερο είναι ότι η υποκείμενη νευροφυσιολογική δραστηριότητα σχετίζεται με την "αρχειοθέτηση" μνημονικών ιχνών και την ανακατάταξη του συναισθηματικού φορτίου που τα συνοδεύει. Οι διεργασίες αυτές θεωρούνται απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και φυσικά για την ψυχική υγεία».
Ο... υπερβολικός ύπνος και η σιέστα
Σε πρόσφατες μελέτες, όμως, βρέθηκε _ και τα ευρήματα ξάφνιασαν _ ότι οι ενήλικοι που κοιμούνται περισσότερο από 7 ώρες την ημέρα παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας.
«Από πολλές επιδημιολογικές μελέτες προκύπτει ότι ο παρατεταμένος ύπνος (π.χ. πέραν των 9 ωρών το εικοσιτετράωρο) συνδέεται με κακή σωματική και ψυχική υγεία», λέει ο κ. Σολδάτος. «Ο ακριβής χρόνος που είναι απαραίτητος για καλό ύπνο εξατομικεύεται. Οπωσδήποτε, τα παιδιά χρειάζονται πολύ περισσότερο ύπνο από τους ενηλίκους, όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα από την ομάδα μας. Δυστυχώς, όμως, τα παιδιά και οι έφηβοι σε μεγάλο ποσοστό αναφέρουν ανεπαρκή διάρκεια νυχτερινού ύπνου, με ευνόητες συνέπειες για την ποιότητα της ζωής τους και πιθανώς και για την ψυχοσωματική τους υγεία μακροπρόθεσμα. Οι ανάγκες σε ύπνο μειώνονται στη μεγάλη ηλικία, κάτι που συχνά δεν είναι ευνόητο, με συνέπεια να γίνεται κατάχρηση υπνωτικών από τους ηλικιωμένους».
«Από πολλές επιδημιολογικές μελέτες προκύπτει ότι ο παρατεταμένος ύπνος (π.χ. πέραν των 9 ωρών το εικοσιτετράωρο) συνδέεται με κακή σωματική και ψυχική υγεία», λέει ο κ. Σολδάτος. «Ο ακριβής χρόνος που είναι απαραίτητος για καλό ύπνο εξατομικεύεται. Οπωσδήποτε, τα παιδιά χρειάζονται πολύ περισσότερο ύπνο από τους ενηλίκους, όπως έδειξε πρόσφατη έρευνα από την ομάδα μας. Δυστυχώς, όμως, τα παιδιά και οι έφηβοι σε μεγάλο ποσοστό αναφέρουν ανεπαρκή διάρκεια νυχτερινού ύπνου, με ευνόητες συνέπειες για την ποιότητα της ζωής τους και πιθανώς και για την ψυχοσωματική τους υγεία μακροπρόθεσμα. Οι ανάγκες σε ύπνο μειώνονται στη μεγάλη ηλικία, κάτι που συχνά δεν είναι ευνόητο, με συνέπεια να γίνεται κατάχρηση υπνωτικών από τους ηλικιωμένους».
Μελέτες έχουν δείξει ότι μισή ώρα ύπνος το μεσημέρι, τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα, μειώνει κατά 40% τον κίνδυνο εμφράγματος και άλλων σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων _ αν και μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι αυξάνει τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 κατά 26%. «Η τάση για υπνηλία, εκτός από τη νυχτερινή της κορύφωση, εμφανίζει φυσιολογικά και μια σημαντική αύξηση τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες», εξηγεί ο κ. Σολδάτος.
«Γι' αυτό, καλό θα ήταν να κοιμάται κανείς για 30-60 λεπτά αυτές τις ώρες. Ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής, βέβαια, δεν επιτρέπει τέτοιες "πολυτέλειες", ιδίως στις μεγαλουπόλεις. Πριν από τριάντα χρόνια, όταν ακόμα μπορούσαν να κοιμούνται για λίγο και το μεσημέρι περίπου οι μισοί Αθηναίοι, βρήκαμε ότι αυτοί είχαν καλύτερους δείκτες σωματικής και ψυχικής υγείας από όσους είχαν κόψει τη συνήθεια του μεταμεσημβρινού ύπνου. Τώρα πια, το ποσοστό όσων κοιμούνται μετά το μεσημέρι στην Αθήνα είναι πολύ χαμηλό, για να επιτρέψει ασφαλείς συγκρίσεις».
«Γι' αυτό, καλό θα ήταν να κοιμάται κανείς για 30-60 λεπτά αυτές τις ώρες. Ο ρυθμός της σύγχρονης ζωής, βέβαια, δεν επιτρέπει τέτοιες "πολυτέλειες", ιδίως στις μεγαλουπόλεις. Πριν από τριάντα χρόνια, όταν ακόμα μπορούσαν να κοιμούνται για λίγο και το μεσημέρι περίπου οι μισοί Αθηναίοι, βρήκαμε ότι αυτοί είχαν καλύτερους δείκτες σωματικής και ψυχικής υγείας από όσους είχαν κόψει τη συνήθεια του μεταμεσημβρινού ύπνου. Τώρα πια, το ποσοστό όσων κοιμούνται μετά το μεσημέρι στην Αθήνα είναι πολύ χαμηλό, για να επιτρέψει ασφαλείς συγκρίσεις».
27%
Το 27% του γενικού πληθυσμού _ περισσότερο γυναίκες από άνδρες _ αντιμετωπίζει πρόβλημα αϋπνίας και τα δύο τρίτα από αυτούς δεν απευθύνονται ποτέ σε γιατρό γι' αυτό. Οι αιτιοπαθογενετικοί παράγοντες της χρόνιας αϋπνίας είναι προδιαθεσικοί, εκλυτικοί και τροφοδοτικοί.
«Μεταξύ των προδιαθεσικών, σημαντικότεροι είναι εκείνοι που σχετίζονται με ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, π.χ. εσωστρέφεια, μειωμένη έκφραση συναισθημάτων, τάση για άρνηση της σημασίας των ψυχολογικών διεργασιών», επισημαίνει ο κ. Σολδάτος. «Οι εκλυτικοί αφορούν κυρίως ψυχοπιεστικά γεγονότα, τα οποία ο ασθενής προσπαθεί συνειδητά ή ασυνείδητα να αγνοήσει, με συνέπεια ψυχοφυσιολογική ενεργοποίηση και υπερεγρήγορση που διαρκεί και τη νύχτα. Τέλος, κύριος τροφοδοτικός παράγων για τη μακροπρόθεσμη συντήρηση της αϋπνίας είναι ο φόβος της (όσο κανείς προσπαθεί ματαίως να επιβάλει την επέλευση του ύπνου τόσο περισσότερο αποτυγχάνει)».
Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ ψυχοπαθολογίας και αϋπνίας. «Το ποσοστό αϋπνίας μεταξύ ψυχικώς πασχόντων είναι πολύ υψηλό και, αντιστρόφως, ψυχιατρικά συμπτώματα (κυρίως άγχος και κατάθλιψη) είναι συνήθη μεταξύ των πασχόντων από αϋπνία», λέει ο κ. Γ. Σολδάτος. «Συνήθως, η παρουσία ψυχοπαθολογίας προάγει την επέλευση της αϋπνίας. Υπάρχουν, όμως, ισχυρές ενδείξεις από σχετικές έρευνες που δείχνουν ότι η πιθανότητα εμφάνισης μέσα σε ένα έτος κατάθλιψης μεταξύ των πασχόντων από αϋπνία είναι πολλαπλάσια (περίπου 4 φορές μεγαλύτερη) απ' ό,τι μεταξύ ανθρώπων που κοιμούνται ικανοποιητικά».
Πολλές σωματικές παθήσεις, επίσης, μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία, με συχνότερες εκείνες που συνοδεύονται από χρόνιο πόνο και άγχος ή φόβο για την πρόγνωση της ασθένειας (τα τρία τέταρτα των καρκινοπαθών εμφανίζουν διαταραχές ύπνου, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Rochester). «Μερικά σωματικά νοσήματα, αντιθέτως, προκαλούν υπερυπνία, όπως συμβαίνει κυρίως με ορισμένες παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος(π.χ. εγκεφαλίτιδες). Εξάλλου, πολλά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία (π.χ. διεγερτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος) και άλλα να προκαλέσουν υπερυπνία (π.χ. κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος)».
Οι σύγχρονοι τρόποι αντιμετώπισης της αϋπνίας στοχεύουν εξατομικευμένα σε ορισμένους από τους παραπάνω αιτιοπαθογενετικούς παράγοντες, ανάλογα με τη βαρύτητά τους σε κάθε περίπτωση. «Η θεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας αϋπνίας περιλαμβάνει ψυχοθεραπευτικές και ψυχοφαρμακολογικές προσεγγίσεις, για τη σωστή εφαρμογή των οποίων ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλεύεται τον ειδικό», λέει ο κ. Σολδάτος.
Οι συνέπειες της υπνικής άπνοιας
Η υπνική άπνοια _ οι επανειλημμένες διακοπές της αναπνοής κατά τον ύπνο _ είναι μια αρκετά συχνή πάθηση, ιδίως μεταξύ ανδρών 45 έως 65 ετών, στους οποίους η συχνότητά της υπερβαίνει το 10%. «Πρόκειται για μια σοβαρή πάθηση, η οποία όταν χρονίζει συνοδεύεται από βαθμιαίως επιδεινούμενα προβλήματα από το καρδιαγγειακό σύστημα, που συχνά αποβαίνουν μοιραία», προειδοποιεί ο καθηγητής. «Κύριο σύμπτωμα, η παρουσία του οποίου εγείρει την υποψία της υπνικής άπνοιας, είναι το πολύ θορυβώδες ροχαλητό. Όταν το ροχαλητό συνοδεύεται από παύσεις της αναπνοής διαρκείας 20-30 δευτερολέπτων, η πιθανότητα υπνικής άπνοιας είναι πολύ μεγάλη και επιβάλλεται παραπομπή του ασθενούς σε εργαστήριο μελέτης ύπνου. Μόνο στο εργαστήριο αυτό μπορεί να εκτιμηθεί η βαρύτητα του προβλήματος και να εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση».
10+1 συμβουλές για καλύτερη ξεκούραση
Οι ειδικοί του Εθνικού Ιδρύματος Ύπνου των ΗΠΑ και της Κλινικής Μάγιο συμβουλεύουν:
1. Να πηγαίνετε για ύπνο περίπου την ίδια ώρα κάθε βράδυ και να ξυπνάτε την ίδια ώρα, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα.
2. Να τρώτε ένα ελαφρό δείπνο ή ένα σνακ, τουλάχιστον δύο έως τρεις ώρες πριν από τον ύπνο. Να μην τρώτε λιπαρά ή πικάντικα φαγητά το βράδυ.
3. Να μην πίνετε πολλά υγρά πριν από τον ύπνο.
4. Να μην πίνετε ροφήματα με καφέ ή αλκοολούχα ποτά αργά το απόγευμα και το βράδυ και να μην καπνίζετε πριν από τον ύπνο (όλα δρουν ως διεγερτικά).
5. Να μην ασκείστε αργά το απόγευμα ή το βράδυ.
6. Η κρεβατοκάμαρά σας να είναι κατά την ώρα του ύπνου σκοτεινή και ήσυχη, σε συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που προτιμάτε.
7. Να χρησιμοποιείτε την κρεβατοκάμαρά σας μόνο για ύπνο και σεξ (αφήνοντας απέξω την τηλεόραση, το κομπιούτερ και τα βιβλία).
8. Διαλέξτε άνετο στρώμα (στο οποίο θα ξαπλώσετε πριν το αγοράσετε) και αναπαυτικά μαξιλάρια.
9. Να υιοθετήσετε μια χαλαρωτική ρουτίνα μία ώρα πριν από τον ύπνο (κάνοντας π.χ. ένα ζεστό μπάνιο και ακούγοντας χαλαρωτική μουσική).
10. Εάν έχετε ανήσυχα πόδια στον ύπνο, κράμπες, δυσκολία στην αναπνοή, έντονο ροχαλητό, παρατεταμένη αϋπνία ή συχνά ξυπνήματα κατά τη διάρκεια της νύχτας, να επισκεφθείτε έναν ειδικό, αφού πρώτα καταγράψετε σε ημερολόγιο τις συνήθειες του ύπνου σας επί μία έως δύο εβδομάδες.
11. Τέλος, να θέτετε τον ύπνο ως προτεραιότητα, όπως τα άλλα σημαντικά πράγματα στη ζωή σας.
Οι αιτίες της αϋπνίας
Το 27% του γενικού πληθυσμού _ περισσότερο γυναίκες από άνδρες _ αντιμετωπίζει πρόβλημα αϋπνίας και τα δύο τρίτα από αυτούς δεν απευθύνονται ποτέ σε γιατρό γι' αυτό. Οι αιτιοπαθογενετικοί παράγοντες της χρόνιας αϋπνίας είναι προδιαθεσικοί, εκλυτικοί και τροφοδοτικοί.
«Μεταξύ των προδιαθεσικών, σημαντικότεροι είναι εκείνοι που σχετίζονται με ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, π.χ. εσωστρέφεια, μειωμένη έκφραση συναισθημάτων, τάση για άρνηση της σημασίας των ψυχολογικών διεργασιών», επισημαίνει ο κ. Σολδάτος. «Οι εκλυτικοί αφορούν κυρίως ψυχοπιεστικά γεγονότα, τα οποία ο ασθενής προσπαθεί συνειδητά ή ασυνείδητα να αγνοήσει, με συνέπεια ψυχοφυσιολογική ενεργοποίηση και υπερεγρήγορση που διαρκεί και τη νύχτα. Τέλος, κύριος τροφοδοτικός παράγων για τη μακροπρόθεσμη συντήρηση της αϋπνίας είναι ο φόβος της (όσο κανείς προσπαθεί ματαίως να επιβάλει την επέλευση του ύπνου τόσο περισσότερο αποτυγχάνει)».
Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ ψυχοπαθολογίας και αϋπνίας. «Το ποσοστό αϋπνίας μεταξύ ψυχικώς πασχόντων είναι πολύ υψηλό και, αντιστρόφως, ψυχιατρικά συμπτώματα (κυρίως άγχος και κατάθλιψη) είναι συνήθη μεταξύ των πασχόντων από αϋπνία», λέει ο κ. Σολδάτος. «Συνήθως, η παρουσία ψυχοπαθολογίας προάγει την επέλευση της αϋπνίας. Υπάρχουν, όμως, ισχυρές ενδείξεις από σχετικές έρευνες που δείχνουν ότι η πιθανότητα εμφάνισης μέσα σε ένα έτος κατάθλιψης μεταξύ των πασχόντων από αϋπνία είναι πολλαπλάσια (περίπου 4 φορές μεγαλύτερη) απ' ό,τι μεταξύ ανθρώπων που κοιμούνται ικανοποιητικά».
Πολλές σωματικές παθήσεις, επίσης, μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία, με συχνότερες εκείνες που συνοδεύονται από χρόνιο πόνο και άγχος ή φόβο για την πρόγνωση της ασθένειας (τα τρία τέταρτα των καρκινοπαθών εμφανίζουν διαταραχές ύπνου, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Rochester). «Μερικά σωματικά νοσήματα, αντιθέτως, προκαλούν υπερυπνία, όπως συμβαίνει κυρίως με ορισμένες παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος(π.χ. εγκεφαλίτιδες). Εξάλλου, πολλά φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία (π.χ. διεγερτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος) και άλλα να προκαλέσουν υπερυπνία (π.χ. κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος)».
Οι σύγχρονοι τρόποι αντιμετώπισης της αϋπνίας στοχεύουν εξατομικευμένα σε ορισμένους από τους παραπάνω αιτιοπαθογενετικούς παράγοντες, ανάλογα με τη βαρύτητά τους σε κάθε περίπτωση. «Η θεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας αϋπνίας περιλαμβάνει ψυχοθεραπευτικές και ψυχοφαρμακολογικές προσεγγίσεις, για τη σωστή εφαρμογή των οποίων ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλεύεται τον ειδικό», λέει ο κ. Σολδάτος.
Πόσο ύπνο χρειαζόμαστε
Πόσο ύπνο χρειαζόμαστε
_ Νεογέννητα (1-2 μηνών), 10 ώρες και 30' - 18 ώρες
_ Βρέφη (3-11 μηνών), 9-12 ώρες τη νύχτα και σύντομοι ύπνοι 30' - 2 ωρών τέσσερις φορές την ημέρα
_ Νήπια (1-3 ετών), 12 - 14 ώρες
_ Παιδιά προσχολικής ηλικίας (3 - 5 ετών), 11 - 13 ώρες
_ Παιδιά σχολικής ηλικίας (5 - 12 ετών), 10 - 11 ώρες
_ Έφηβοι (11 - 17 ετών), 8 ώρες και 30' - 9 ώρες και 25'
_ Ενήλικοι, 7 - 9 ώρες
_ Ηλικιωμένοι, 7 ώρες
ΠΗΓΗ: Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου των ΗΠΑ
Τι προκαλεί η έλλειψη ύπνου
Αυξάνει:
_ Τα ατυχήματα
_ Το σωματικό βάρος (λόγω αυξημένης όρεξης)
_ Την κατάθλιψη
_ Τις πιθανότητες για κατάχρηση ουσιών (ναρκωτικά, τσιγάρο, αλκοόλ)
_ Την υπέρταση και τα καρδιαγγειακά προβλήματα
_ Τον σακχαρώδη διαβήτη
_ Τις πιθανότητες για νόσο του Αλτσχάιμερ
Μειώνει:
Μειώνει:
_ Tη μνήμη
_ Την ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης
_ Τις αντανακλαστικές αντιδράσεις
_ Την άμυνα του οργανισμού
_ Τη σωματική και νοητική απόδοση
_ Την ικανότητα επιδιόρθωσης των κυττάρων
_ Tην ερωτική επιθυμία
Πηγή : ΤΑ ΝΕΑ Ένθετο Υγεία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου